Met een schuin oog kijken naar de ontwikkelingen op het gebied van close reading kan dan helpen. Vanuit die richting kan de expliciete aandacht voor leesbegrip op een functionele manier geborgd worden. En dit hoeft helemaal niet met ingewikkelde en omvangrijke methoden en meer leertijd dan nodig is. De kern is ook te pakken in een simpele infographic. Deze is hieronder weergegeven en zonder kosten te downloaden.
Close reading is een aanpak waarbij sterk gericht wordt op de tekst als geheel. Door simpelweg met elkaar de tekst herhaald (2 à 3 keer) door te nemen, wordt op basis van een geëxpliciteerd leesdoel de boodschap uit de tekst gehaald en gebruikt voor een zinvol vervolg. Er zijn veel verschillende aanpakken op het gebied van close reading, maar een belangrijk advies is om het in eerste instantie zo simpel mogelijk te houden (Vernooij, 2017).
Bij het herhaald lezen staat in eerste instantie het letterlijke begrip centraal. Hierbij valt te denken aan wat er precies gezegd wordt, waar het over gaat en wat de betekenis van de belangrijkste (dragende) woorden is.
Bij de tweede keer dat de tekst (samen) doorgenomen wordt, is er veel aandacht voor verdiepend begrip. Leerkrachten of medeleerlingen laten horen (door middel van modeling) hoe ze met de tekst omgaan. Hierbij wordt meestal ook in de tekst gewerkt, bijvoorbeeld door te markeren of er aantekeningen bij te maken. Centraal hierbij staan de opbouw van de tekst en de lastige zaken die erin terug te vinden zijn. Hierbij kan gekozen worden voor het besteden van aandacht aan strategieën die leiden tot beter leesbegrip. Deze infographic kan daarvoor wellicht een hulpmiddel zijn.
Bij de derde keer is er aandacht voor concluderend begrip. Daarbij wordt de boodschap samengevat, het leesdoel geëvalueerd en gekeken wat er van te leren valt. Bij eenvoudigere teksten kan de derde keer herhaald lezen net iets teveel van het goede zijn. Er zijn leerkrachten die er dan voor kiezen om het verdiepend en het concluderend begrip in één leesronde aan de orde te laten komen.
Close reading is in principe gericht op het lezen van geschreven teksten. Toch kun je je afvragen of het beter begrijpen van luisterteksten en films niet op dezelfde manier aangepakt kan worden. Dan gaat het dus eigenlijk om verdiepend lezen, luisteren en kijken. En daarmee op een boeiende en interactieve manier leren hoe informatie uit de verschillende taaluitingen gehaald kan worden. Het mooie daarvan is dat door deze werkwijze de basisvaardigheden verbonden worden met het creëren van een betere kennisbasis. Was dat niet precies waar de vaardigheid lezen (en luisteren en kijken) uiteindelijk mede voor bedoeld zijn?
De infographic is hier te downloaden.
Literatuur: Vernooij, K. (2017). De opkomst van close reading nader bekeken.