Column Jos Cöp, Leertijd.nlDigitaal is het toverwoord. Zet er het begrip leren achter en het valt niet eens op. Zeker in de context van onderwijs is dat raar. Want uiteindelijk gaat het niet om digitaal. Het gaat om de beste manier van leren.
En daar kunnen we kort over zijn. De beste manier van leren bestaat niet. Die is afhankelijk van individuele leerbehoeften van mensen en van doelstellingen die bereikt moeten worden. En natuurlijk van het vakgebied: leren lezen en schrijven vragen iets heel anders dan leren spellen en rekenen. Maar bij allemaal staat de vraag centraal of en hoe het digitale tijdperk kan plussen in vergelijking met de papieren préhistorie. Want daarin liggen de onontgonnen digitale leerkansen.
De belangrijkste kansen voor ‘digitaal’ liggen in het omgaan met verschillen tussen kinderen. Vrijwel alle verschillen zijn te pakken in twee leerstromen. Sommige leerlingen halen de doelen alleen als ze veel ondersteuning krijgen. Ondersteuning in de vorm van (extra) instructie, feedback en begeleiding. Voor hun klasgenootjes kan dat anders liggen. Als zij teveel aan de hand genomen worden, voelen ze zich geremd. En niet zelden komt dat bovendrijven in de vorm van onaangepast gedrag of erger, regelmatig beloond met het zoveelste etiketje dat geen oplossing biedt. Voor deze kinderen is meer zelfsturing en uitdaging minstens een deel van de oplossing.
Kijken we naar de meerwaarde van ICT, dan is die voor beide leerbehoeften nauwelijks te overschatten. Het begint met betrouwbare digitale data en een goed dashboard om te weten waar een kind staat. Om vervolgens de juiste mix van ondersteuning en uitdaging te kunnen bieden. Ondersteuning op maat die geautomatiseerd klaargezet wordt, waardoor dingen haalbaar worden die in het papieren tijdperk niet konden. Denk aan het volgen en interpreteren van de vorderingen, het op maat aanbieden van (extra) stof, interactieve instructies en dito handelingswijzers. Qua aanpak misschien redelijk traditioneel en sturend, maar vele malen beter haalbaar dan voorheen omdat de leerkracht maximaal ontzorgd wordt.
Maar leren met ICT kan ook minder sturend en meer vernieuwend. Dan gaat het om onderwijsaanpakken die naadloos passen bij de 21e eeuwse vaardigheden. Daar waar samen leren ondersteund door digitale hulpmiddelen de basis is en individueel achter een glasplaatje werken zeker niet de voorkeur heeft. Met de ‘echte’ digitale wereld als leeromgeving. En met tools uit de cloud als gereedschap om ontwerpend en onderzoekend te leren. Inderdaad, daar waar leren gebeurt in verbonden netwerken.
We leven in een tijd met vele uitdagingen. En met nieuwe manieren om te leren. Voor onze leerlingen en voor onszelf. Met veel vragen en inmiddels ook al veel antwoorden. Maar vooral met veel nieuwe leerkansen. Leerkansen om te pakken.